چوب و کاربردهای اصلی آن در صنعت ساختمان

کاربردهای چوب در ساختمان سازی

 چوب یکی از منابع تجدید پذیر است و به عنوان مثال منابعی مانند نفت و زغال و سایر معدن ها یک روز به پایان خواهند رسید.
چوب جایگاه بالایی در اقتصاد جهانی دارد و از سودمند ترین موادی است که در دست انسان است. چوب سفت و سخت است ولی به راحتی می توان آن را برش داد و به صورت­های متفاوت درآورد. قسمت بزرگی از چوب از تنه درخت ها به دست می آید. چوب از دیرینه ترین و نخستین مصالح ساختمانی در طبیعت است که انسان در طول تاریخ از آن استفاده می کرده است. از مصالحی که مناسب مناطق زلزله خیز است.
چوب از مصالحی ای است که مزایای مختلفی در ساختمان دارد که به چند مورد از آنها اشاره کرده ایم:

• عایق حرارتی و برودتی است.
• مقاومت مکانیکی خوبی دارد و قابل انعطاف است در هنگام برخورد با ضربه.
• قابلیت پرداخت سطحی دارد و به راحتی می‌توان آن را رنگ کرد.
• کنده کاری و برش در چوب به آسانی انجام می گیرد.
• به راحتی می توان خواص چوب را تغییر داد مثلاً بر روی آن مواد ضد حریق و ضد قارچ استفاده کرد.
• در مقایسه با دیگر مصالح ساختمانی ارزان­تر است و به راحتی در دسترس است.
• رشد درخت بعد از برش آن از دیگر مزایای چوب می باشد.
• درختان به پاکیزه نگه داشتن هوای محیط کمک می کنند.
• خواص آکوستیک دارند.

چوب یک سری ایراداتی هم دارد که به آنها می پردازیم:

• به نسبت دیگر مواد مصنوعی مقداری سنگین تر است.
• احتمال حمله موجودات زنده به چوب وجود دارد.(قارچ ها ،جوندگان ،حشرات).
• ماده ای قابل اشتعال است‌.
• امکان استفاده دوباره از چوب به همان صورت اول وجود ندارد.
• قابل شکستن است و اتصال آنها به هم خیلی محکم نمی باشد.

خصوصیات اصلی چوب

به طور کلی استفاده ‌های چوب در کارهایی مثل تیر تلفن، (تیر ارتباطات) شمع و کلاهک در معادن (چوب تونلی یا چوب معدنی)، زدن داربست و قیم در کشاورزی مصارف بسیاری دارد. با دانستن خواص چوب در مقابل حرارت، الکتریسیته و صوت، چوب مقدار مصرف بسیار وسیع‌تری دریافت نموده و به جهت عایق حرارت و الکتریسیته برای ایجاد ابزارهای گوناگون، محافظ دیوارها برای مانع شدن از انتقال حرارت و کاهش صوت بیش از پیش مورد استفاده قرار می‌گیرد. تولید کبریت به جز چوب و یا فرآورده‌های آن امکان پذیر نمی باشد به دلیل اینکه چوب هیچ موقع در مقابل تابش خورشید و حرارت فراوان به خاطره ضریب هدایت حرارتی خیلی اندک و گرمایی ویژه زیاد داغ نمی شود. همچنین برخلاف آن هم در حرارت های خیلی کم یخ نمی بندد علاوه بر این ضریب هدایت الکتریکی چوب اندک است و یا برعکس مقاومت الکتریکی زیادی دارد که عایق جریان الکتریسیته می‌باشد. همچنین به خاطر خاصیت طنین صوت برای خلق آلات موسیقی مثل تار، کمانچه، سه تار، گیتار، تنبک و … بهترین ماده تشخیص داده شده است.

 به عنوان مثال چوب یک ماده خیلی عالی برای عایق کاری دیوار و سقف ساختمان ها شناخته شده است و عملکرد چوب را در این موضوع در تالارها، سینما و تئاتر مورد استفاده قرار می گیرد. با اختراع ماشین های اره ای بشر می توانست در زمان کمتری تنه درختان تنومند را به اندازه‌های کوچکی تبدیل نماید.

 موارد استفاده ضایعات چوب

 در کارخانه‌های چوب بری حدوداً  ۳۵ درصد بالا بود چوب مثل پوست، خاک اره، مقاطع و کناره ها به جا می­ماند و از کارخانه های روکش سازی و تخته چند لایه به طور معمول ۵۰ درصد ضایعات ساخته می شود که در قدیم به عنوان سوخت استفاده می شد. چوب های بالا بود ذکر شده و چوب های کم قطر و اضافه قطعه هایی که از جنگل آورده شده مقدمات پیدایش صنعت دیگر را به وجود می‌آورد که می‌توان مواردی مثل تخته خرده، چوب سازی، فیبرسازی، مقوا سازی و تولید کاغذ را نام برد. همچنین شناخت خاصیت مواد تشکیل دهنده چوب موجب شده که از این ماده و دیگر ترکیبات سلولزی مثل ابریشم مصنوعی، فیلم های سینما، نوار ضبط صوت، مواد منفجره و غیره به وجود آورد.

 از این رو وجود مواد استخراجی و مواد خمیری در چوب موجب صنایع تقطیر و تخمیر مازاد چوب رواج یابد. به شکلی که امروزه کارخانه‌های زیادی در این حوزه فعال هستند. کاربردهای چوب در ساختمان سازی به دو شاخه استفاده سنتی و صنایع جدید دسته‌بندی شده است. در قسمت سنتی همه مصارفی که از گذشته تاکنون استفاده میشده و تقریباً در بعضی نقاط مثل روستاها رواج دارد مثل (داربست ،قیم ،تیر پایه در ساختمان) نردبان، دستگاه های نخ ریسی، درب و پنجره ها، قایق های قدیمی، گهواره کودک و وسایل خانگی، صنایع دستی چوب که در بیشتر این موارد امکان دارد که چوب به شکل طبیعی خام مصرف شود.

 قسمت صنعتی خود به دو قسمت دسته بندی می شود. که در هر دو حالت چوب بعد از تغییر به صورت های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.

 دو بخش شامل

1)صنایع تبدیل مکانیکی چوب 

• چوب بری
• تهیه روکش و تخته چند لایه
• تخته خرده چوب سازی

۲) صنایع تبدیل شیمیایی چوب

• تهیه تخته فیبر
• تهیه مقوا و کاغذ
• صنایع سلولزی
• صنایع تقطیر چوب

 آشنایی با خراطی چوب

 خراطی هنر تراش و شکل دادن به چوب با حرکت دورانی دستگاه خراطی می باشد. ساختن وسایلی مانند عصا، نی، بدنه قلیان، مهره شطرنج، شانه چوبی، پایه آباژور، وردنه،  پایه های مبل و صندلی و غیره …. را با هنر خراطی انجام می دهند.

 خراطی چوب از جمله صنایع و حرفه هایی مربوط به چوب است که از قدیم در کشور ما رایج بوده است. اکنون در نواحی از کشور که چوب اصلی ترین و بیشترین ماده اولیه این هنر _صنعت، پیدا می‌شود متداول است.
از مراکز مهم ساخت فرآورده های خراطی چوب، شهرهای رشت، ارومیه، سقز، دزفول، چالوس، ساری، سنندج، اردبیل، تبریز و تهران را میتوان نام برد.
درضمن خراطی چوب از آن دسته از صنایعی است که کم وبیش در شهر های ایران متداول است.

 در کار خراطی چوب از چوب های مختلفی استفاده می‌شود که متداولترین آنها گردو، نارون، زبان گنجشک، گلابی، چوب سفید و چنار هستند.

 برای تولید فراورده های چوبی خراطی مراحل متفاوت و بسیاری وجود دارد که عبارتند از:

1. برگزیدن چوب  مرتبط با محصول و ابزار تولیدی.
2. برش چوب توسط اره های نواری و استفاده از رنده برای آنکه چوب حدوداً در سایز مورد نیاز برای وسیله‌ای که خلق آن مورد نظر است دربیاید.
3. بستن چوب بریده شده به دستگاه خراطی و گرد کردن آن که به صورت نیمه کاره در می آید.
4. اگر ساخت وسیله ای توخالی در نظر باشد،کار نیمه کاره را توسط سه نظام به دستگاه خراطی می بندد و داخل آن را خالی می کنند.
5.  تکمیل کار نیمه کاره و پرداخت بخش­های بیرونی آن به وسیله مغار و بعد سنباده زدن و کیلر کاری فراورده بعد از انجام این مراحل، وسیله ساخته شده به جهت ارائه به بازار و فروش آماده می باشد.

 تاریخچه نجاری و آشنایی با ابزارهای نجاری

 ابتدایی ترین آثار نجاری به دوره پاره سنگی باز می‌گردد. انسان های نخستین ابزارآلات چوبی را در کنار تجهیزات سنگی استفاده می‌کردند. بعد از آن مصریان با استفاده از ابزارهای مسی وسایل چوبی مثل مبلمان را ساختند. در چین نیز با اندازه گیری دقیق موفق به تولید صنایع دستی چوبی شدند.

 در اروپای شمالی از چوب به جهت ساخت کشتی استفاده کردند و این کار به تمدن اسکاندیناوی کمک کرد تا نیروی دریایی خود را توانمند سازد. اولین قلعه‌ها و کلیساها در اروپای شمالی از چوب درست شده اند.
در میان پیامبران حضرت عیسی نیز نجار بود و در کتاب مقدس شان انجیل از نجاری یاد شده است. حضرت نوح با کمک یارانش به ساخت کشتی بزرگ چوبی پرداخت که در زمان وقوع سیل از آنها محافظت می کند و در زمان حضرت داوود نجاران یک قصر را کاملا از چوب ساختند.

 امروزه کاربردهای فراوان نجاری در زندگی کار با چوب به یک مهارت مهم تبدیل شده است و به مرور زمان با توسعه و خلق ابزار آلات مختلف نجاری رواج و پیشرفت کرده است. ابزارهای نجاری بسیار گوناگون هستند.
در زیر لیستی از ابزارهایی که در کارگاه نجاری استفاده می‌شد نام برده ایم:

اره فلکه، اره میزی، اره دیسکی، اره دستی، اره درخت بر، اره مویی، اره فارسی بر، دستگاه رنده، رنده دستی، رنده برقی، تنگ نجاری، دستگاه گندگی، عمودبر، میخ کوب و منگنه کوب، پیچ‌بند فرز مینیاتوری، دریل تخریبی، دریل ستونی، خرپا، پولیشر، سنگ رومیزی، بادپاش، ست فاق و زبانه، سنباده، متر، انواع خط کش و گونیا، مغار، چکش، زاویه سنج، رطوبت سنج، مکنده گرد و خاک.